Jan Rusin urodził się 10 lipca 1926 roku w Dobryninie w powiecie mieleckim. Był bratem Aleksandra Rusina.

Swoją działalność konspiracyjną rozpoczął w 1943 roku złożeniem przysięgi Armii Krajowej przed Wojciechem Lisem. Jako „Jastrząb” dołączył do jego oddziału partyzanckiego, z którym działał do momentu wkroczenia wojsk sowieckich.

Spokojne życie przerwało aresztowanie go we wrześniu 1944 roku, kiedy jego brat – Aleksander Rusin „Olek” – chroniąc się przed aresztowaniem zdezerterował z MO. Zawieźli mnie na UB i zaczęła się wielka pucówa, czyli bicie. Pytali się, gdzie jest „Olek”, gdzie się podziewa, jaki co. Żebym wydał brata. […] Najwięcej śledztwa było w nocy. Trzy, cztery razy każdej nocy brali na śledztwa. Tak trzymali mnie przez 14 dni. W końcu mnie wypuścili – wspominał po latach Jan Rusin[1].

Po miesiącu do rodzinnego domu Rusinów ponownie przyjechali funkcjonariusze UB, którzy poszukiwali „Olka”. Gdy go nie zastali wzięli odwet na pozostałych w domu braci (w tym na „Jastrzębiu”), bijąc ich a następnie zabierając do Kolbuszowej. Obaj byli przesłuchiwani przez 9 dni.

W momencie wyjścia na wolność Jan Rusin „Jastrząb” postanowił dołączyć do ukrywającego się brata „Olka” i jego oddziału, w którym przebywał do amnestii w 1947 roku. Po ujawnieniu, we wrześniu 1947 roku został siłą wcielony do ludowego Wojska Polskiego. Jednak już trzy dni po przybyciu do jednostki wojskowej w Gdańsku został aresztowany przez Informację Wojskową jako „bandyta”. Po kilkumiesięcznym śledztwie otrzymał wyrok.

Skazali mnie na sześć lat więzienia i na trzy lata pozbawienia wszystkich praw obywatelskich. Po wyroku wywieźli mnie do więzienia do Gdańska. Siedziałem rok. Po roku wywieźli mnie do Sztumu, gdzie siedziałem 18 miesięcy. Potem do obozu pracy w Warszawie, gdzie pracowałem cztery miesiące. Stamtąd przywieźli mnie do pracy w kopalni węgla w Jaworznie, skąd 2 maja 1952 roku zostałem zwolniony. Łącznie siedziałem cztery lata i siedem miesięcy[2].

Jan Rusin „Jastrząb” zmarł 18 stycznia 2016 roku i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Dobryninie.

^*Biogram powstał na podstawie relacji Jana Rusina „Jastrzębia” z 25 stycznia 1998 roku opublikowanej w książce Zaporczycy. Relacje. Tom III, pod red. E. Kurek, Lublin 2011, s. 135-137.

PRZYPISY:
[1] Relacja Jana Rusina „Jastrzębia””, [w:] Zaporczycy. Relacje. Tom III, pod red. E. Kurek, Lublin 2011, s. 135.
[2] Ibidem, s. 137.