Przybylski Eugeniusz „Achilles”

Przybylski Eugeniusz „Achilles”

Eugeniusz Przybylski urodził się 27 września 1923 roku w Kolonii Cyganka koło Lublina. Po śmierci matki w 1935 roku przeprowadził się z ojcem do osady Biskupice-Trawniki pod Lublinem.

W czasie okupacji rozpoczął działalność konspiracyjną w Armii Krajowej, gdzie przyjął pseudonim „Achilles”. Jego historia związana jest ze Szkołą Podchorążych I rejonu obwodu AK Lublin. Uzyskał stopień kaprala podchorążego i w momencie zagrożenia rozbicia szkoły przez gestapo postanowił uciekać do oddziałów partyzanckich. W 1944 roku dołączył do V Oddziału Partyzanckiego 8. pułku piechoty Legionów AK, którym dowodził Stanisław Łukasik „Ryś”, gdzie pełnił funkcję zastępcy dowódcy drużyny.

Partyzanci III drużyny oddziału AK „Rysia”. Od lewej: NN, Bronisław Wrona „Longin”, Eugeniusz Kwieciński „Jankowski”, Edmund Tudruj „Mundek”, Witold Mańko „Sum”, Jan Jaworski „Szpagat” (dowódca drużyny), Bolesław Kazimierczak „Żbik”, Jan Sztorc, Jan Miazek „Szum”. Klęcza od lewej: NN i Eugeniusz Przybylski „Achilles” | Oryginał w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie, sygn. 4889/I, www.bc.wbp.lublin.pl.

Oddział nasz został rozbrojony przez sowieckie władze w miejscowości Polanówka w dniu 25 lipca 1944 roku. Prowadzono nas pod konwojem do Chełma; większość partyzantów uciekła z tego konwoju. Ja też uciekłem – wspominał po latach „Achilles”[1].

Na fotografii dowódcy Oddziałów Partyzanckich 8 Pułku Piechoty na koncentracji w Polanówce. Od lewej stoją: podporucznik Stanisław Łukasik ps. „Ryś” – dowódca oddziału”Rysia”, podporucznik Czesław Rossiński ps. „Jemioła” – dowódca oddziału „Jemioły”, Wacław Krasnopolski ps. „Huba” – zastępca dowódcy oddziału „Jemioły”, kapitan Konrad Szmeding ps. „Młot” – dowódca OP 8, oficerowie radzieccy (5, 6, 7), podporucznik Adolf Kijowski ps. „Antek” – adiutant dowódcy OP 8, podporucznik Wojciech Rokicki ps. „Nerwa” – dowódca oddziału „Nerwy”, starszy sierżant Zygmunt Kowalczyk ps. „Okrzeja” – zastępca dowódcy oddziału „Nerwy”. | Oryginał w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie, sygn. 3611/II, www.bc.wbp.lublin.pl.

Pomimo rozbrojenia oddziałów partyzanckich, zgodnie z rozkazem Komendy Głównej Armii Krajowej pozwalającym na wstępowanie w szeregi ludowego Wojska Polskiego, próbował ukryć się w szeregach komunistycznego wojska. W związku z tzw. zwrotem październikowym, czyli zaostrzeniem metod postępowania wobec niepodległościowego podziemia nastąpiła fala aresztowań byłych AK-owców. Eugeniusz Przybylski został aresztowany 6 listopada 1944 roku.

Początkowo osadzono go w obozie w Skrobowie pod Lubartowem. Jednak po ucieczce części więźniów, w kwietniu 1945 roku został wywieziony do ZSRR do obozu pracy w Stalinogorsku (obecnie Nowomoskowsk). Do Polski powrócił 10 września 1945 roku.


*Biogram powstał na podstawie relacji Eugeniusza Przybylskiego „Achillesa” z 17 sierpnia 1992 roku opublikowanej w książce Zaporczycy. Relacje. Tom III, pod red. E. Kurek, Lublin 2011, s. 145-146.</p?

[1] Relacja Eugeniusza Przybylskiego „Achillesa”, [w:] Zaporczycy. Relacje. Tom III, pod red. E. Kurek, Lublin 2011, s. 145.