Zbigniew Gromont według Ewy Kurek pochodził z Wołynia i był dezerterem z Armii Berlinga[1]. Jednak inne dane zawiera dokumentacja sporządzona przez resort bezpieczeństwa. Według niej Zbigniew Gromont urodził się 7 marca 1926 roku w Płocku. Był synem Jana i Stefanii z domu Wiśniewskiej. Ukończył sześć klas szkoły powszechnej[2].

Zdaniem UB Zbigniew Gromont do oddziału Hieronima Dekutowskiego „Zapory” dołączył w kwietniu 1945 roku, gdy zdezerterował z wojska i przyjechał na Lubelszczyznę z Warszawy. Przyjął pseudonim „Lew” i dołączył do plutonu dowodzonego przez Stanisława Wnuka „Opala”. Wziął udział m.in. w rozbiciu posterunku Milicji Obywatelskiej w Józefowie nad Wisłą. Akcję przeprowadzono 6 czerwca 1945 roku, kiedy to „Zapora” na zdobycznych samochodach wjechał na rynek miasteczka a następnie otoczył posterunek. Po jego rozbiciu partyzanci zrabowali posiadaną przez milicjantów broń, a następnie zdemolowali lokal i spalili dokumentację. „Opal” wystąpił również na specjalnie przygotowanym wiecu na miejskim rynku, gdzie namawiał do sprzeciwiania się działaniom komunistów[3]. Po wiecu partyzanci ruszyli samochodami w kierunku Opola Lubelskiego, ale w browarze w Kluczkowicach natrafiono na oddział sowietów. Stoczono kolejną walkę.

>>> Zobacz także: Potyczka z sowietami w Kluczkowicach <<<

Po walce „Zapora” zrezygnował z ataku na Opole Lubelskie i po zabraniu dwóch ckmów, kilku sztuk broni i dużej ilości zapasów amunicji udał się w kierunku Kolonii Ratoszyn w gminie Chodel, gdzie oddział miał zakwaterować na noc. Tam oddział odnalazła grupa operacyjna polsko-sowiecka, która rozbiła zaskoczonych partyzantów.

„Zaporczycy” przy zdobycznych sowieckich samochodach. Okres to prawdopodobnie maj-czerwiec 1945 roku | Źródło: Archiwum P. Koconia „Alembika”

Po rozbiciu oddziału część żołnierzy ukrywała się w mniejszych grupach po znanych sobie meliniarzach. Nie wiadomo dokładnie gdzie w tym okresie przebywał Gromont. Według późniejszych ustaleń posługiwał się fałszywym dowodem osobistym na nazwisko „Malinowski”. Został aresztowany razem z Mieczysławem Kostrzewskim „Gadem” 6 września 1945 roku w Opolu Lubelskim. Miał wówczas przy sobie pistolet TT, wraz z dwoma magazynkami oraz granat obronny[4].

Po aresztowaniu został najpierw przewieziony do PUBP w Puławach, a następnie do więzienia na zamku w Lublinie. Został skazany wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 28 stycznia 1946 roku na siedem lat więzienia. Zwolniono go na mocy amnestii w 1947 roku.

>>> Zobacz także: Kalendarium Zgrupowania Oddziałów DSZ „Zapory” (1945 r.) <<<

Nie wiadomo dlaczego „Lew” po wyjściu na wolność powrócił do konspiracji. Niestety zginął 29 listopada 1947 roku we wsi Ratoszyn w czasie wymiany ognia z funkcjonariuszami MO z Chodla. Przy jego ciele znaleziono pistolet TT z 47 szt. amunicji oraz granat[5].

Ciało Zbigniewa Gromonta „Lwa” zostało pochowane w nieznanym miejscu.

PRZYPISY:
[1] E. Kurek nie udało się również ustalić jego imienia, więc w spisie widnieje jako Gromont NN „Lew”. Według niej posiadał stopień podporucznika. Zob. E. Kurek, Zaporczycy w fotografii 1943-1963, Lublin 2009, s. 126.
[2] Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej BU 0187/20/2, Kwestionariusz osobowy Zbigniewa Gromonta vel Malinowskiego, Lublin, 9.03.1973 r., k. 162.
[3] AIPN BU 0187/20/7, Karta na czyny przestępcze dokonane przez członków zgrupowania AK-WiN pod dowództwem „Zapory” nr 78, 09.03.1973 r., Lublin, k. 79.
[4] AIPN Lu 08/102/1, Pismo PUBP w Puławach do WUBP w Lublinie, Puławy, 27.09.1945 r., k. 153.
[5] AIPN BU 0187/20/2, Kwestionariusz osobowy Zbigniewa Gromonta vel Malinowskiego…