Grela Bolesław „Boa”
Bolesław Grela urodził się 1 listopada 1921 roku w Guciowie, w gminie Zwierzyniec. Był synem Józefa i Marii Kowalczuk. Po ukończeniu szkoły powszechnej oraz czterech klas gimnazjum, rozpoczął pracę na rodzinnym gospodarstwie rolnym, gdzie pomagał rodzicom w codziennych obowiązkach.
W okresie niemieckiej okupacji Grela zaangażował się w działalność konspiracyjną, dołączając do miejscowej placówki Armii Krajowej. Podczas składania przysięgi przyjął pseudonim „Boa”. Jako młody członek ruchu oporu nie brał jednak udziału w akcjach partyzanckich czy dywersyjnych. Po wyzwoleniu, obawiając się represji i aresztowania przez władze komunistyczne, Grela w lipcu 1945 roku opuścił rodzinne strony i przeniósł się do Poznania, gdzie ukrywał się pod fałszywym nazwiskiem Zbigniew Kutrzeba.
>>> Czytaj także: Wkroczenie sowietów na Lubelszczyznę – początek nowego terroru <<<
Pomimo przyjęcia nowej tożsamości, został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego 9 sierpnia 1945 roku za swoją działalność konspiracyjną. Po kilku miesiącach pobytu w areszcie, w listopadzie tego samego roku, Greli udało się uciec podczas transportu między aresztami. Ucieczka miała miejsce zaledwie na kilka dni przed wyznaczoną datą jego rozprawy sądowej.
Poszukiwany przez władze komunistyczne Grela zdecydował się wrócić w rodzinne strony, gdzie przez pewien czas się ukrywał. Pod koniec 1946 roku dołączył do oddziału Tadeusza Skraińskiego „Jadzinka”, który prowadził działalność partyzancką na terenie powiatów zamojskiego i biłgorajskiego. W rodzinnych zabudowaniach Greli odbywały się spotkania kluczowych postaci podziemia, takich jak Hieronimem Dekutowskim „Zaporą”, Marianem Pilarskim „Jarem” oraz sam „Jadzinek”.
Grela, nadal posługujący się pseudonimem „Boa”, pozostawał w partyzantce do ogłoszenia amnestii w 1947 roku. Skorzystał z niej i ujawnił się 2 kwietnia tego samego roku przed komisją weryfikacyjną w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie, gdzie otrzymał zaświadczenie o ujawnieniu (nr 72222). Pomimo tego, że oficjalnie zerwał z działalnością konspiracyjną, był jeszcze kilkukrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany przez Urząd Bezpieczeństwa i Milicję Obywatelską. Wzywano go również jako świadka w sprawach dotyczących oddziałów działających na terenie Zamojszczyzny, w tym grupy Piotra Smagały „Sroki” oraz II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej.
Biogram stworzony na podstawie:
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Lu 08/218, Oświadczenie z ujawnienia Bolesława Greli ps. Boa nr 72222, 2.04.1947 r., Lublin , k. 7.