W dniu 17 stycznia 2025 roku w wieku 99 lat zmarł kapitan Wacław Szacoń ps. „Czarny”, ostatni podkomendny kpt. Zdzisława Brońskiego „Uskoka” i st. sierż. Walentego Waśkowicza „Strzały”. Wacław Szacoń urodził się 5 lutego 1926 roku w Walentynowie, gmina Krzczonów, powiat lubelski, w wielodzietnej rodzinie rolniczej Jana i Petroneli z domu Wagner. Od najmłodszych lat pracował w rodzinnym gospodarstwie, jednocześnie zdobywając podstawowe wykształcenie w siedmioklasowej […]
![6. Rajd Pamięci Stanisława Zięby „Tygrysa” [Fotorelacja]](https://zaporczycy.com.pl/wp-content/uploads/2024/09/458947503_1031633792081006_8837169817446031916_n-300x250.jpg)
7 września 2024 roku odbył się 6. Rajd Pamięci Stanisława Zięby „Tygrysa” na trasie Matczyn – Podole – Ignaców – Wojciechów. To cykliczne wydarzenie, organizowane przez lokalnych mieszkańców, ma na celu upamiętnienie żołnierzy Armii Krajowej z rejonu Podola oraz wszystkich polskich żołnierzy walczących o wolność i suwerenność w czasie II wojny światowej, zarówno pod okupacją niemiecką, jak i radziecką. Bohater rajdu, Stanisław Zięba ps. „Tygrys”, był […]
W dniu 8 marca 2024 roku wspólnie z Instytutem Pamięci Narodowej, Oddział w Lublinie, zorganizowaliśmy turniej historyczny dla szkół ponadgimnazjalnych pod nazwą „My nigdy się nie poddamy – Zaporczycy”. Poniżej znajduje się test, który uczestnicy turnieju musieli rozwiązać. Zachęcam do wzięcia udziału i sprawdzenia swojej wiedzy na temat historii zgrupowania oddziałów partyzanckich AK-WiN pod dowództwem majora „Zapory”. Informacyjnie, podczas turnieju trzy osoby udzieliły poprawnych odpowiedzi […]
W tym roku przypada 75. rocznica śmierci majora Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora” oraz jego towarzyszy, którzy zostali zamordowani 7 marca 1949 r. strzałem w tył głowy w murach więzienia MBP przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie. W hołdzie dla pamięci „Zapory”, portal Zaporczycy.com.pl we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej – Oddział w Lublinie organizuje turniej historyczny pt. „My nigdy nie poddamy się – Zaporczycy”. Turniej skierowany […]
1 grudnia 2023 roku w Belwederze w Warszawie odbyła się uroczystość wręczenia not identyfikacyjnych rodzinom ofiar, które zginęły w wyniku działań terroru komunistycznego i zbrodni niemieckich. Ogłoszono 20 osób odnalezionych w ramach działań prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej. Wśród nich znalazło się dwie osoby związane ze zgrupowaniem oddziałów AK-DSZ-WiN mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki powiedział podczas uroczystości, że Instytut […]
14 października 2023 roku w wieku 98 lat zmarł major w stanie spoczynku Przemysław Kocoń „Alembik”. Był żołnierzem Armii Krajowej, należącym do zgrupowania partyzanckiego AK pod dowództwem Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Przemysław Kocoń był jednym z ostatnich żyjących członków tego zgrupowania. Przemysław Kocoń „Alembik” rozpoczął działalność konspiracyjną w 1943 roku w Opolu Lubelskim. Jesienią 1943 roku dołączył do oddziału dywersyjnego lubelskiego Kedywu pod dowództwem cichociemnego por. […]
Wacław Czępiński ps. „Zybszek” żołnierz polskiego podziemia niepodległościowego, który stracił życie w wyniku bezlitosnego mordu dokonanego przez komunistów w 1949 roku, doczekał się sprawiedliwości. Uroczystość pogrzebowa szczątków, odnalezionych przez IPN podczas ekshumacji w 2021 roku, odbędzie się 10. października 2023 r. na cmentarzu parafialnym w Opolu Lubelskim. Organizację pogrzebu podjęli Lubelski Urząd Wojewódzki oraz Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie. Plan uroczystości pogrzebowych: 10.30 – […]
24 września, w dniu 105. rocznicy urodzin majora Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora”, miałem okazję uczestniczyć w nagraniach do programu telewizyjnego TVP z redaktorem Tadeuszem Płużańskim pt. „Czyja będzie Polska? – Bohaterowie Niepodległej”. Podczas tego wyjątkowego spotkania podzieliłem się historią życia „Zapory” oraz przedstawiłem jego tragiczne losy. Była to niezwykła okazja, aby przypomnieć widzom o odwadze i poświęceniu naszych bohaterów narodowych. Program został ukazany w naprawdę […]
W najbliższą niedzielę, 24 września o godz. 18, w Tarnobrzeskim Domu Kultury oraz w sobotę 30 września o godz. 18, w Wyszkowskim Ośrodku Kultury „Hutnik” (przy ul. Prostej 7) odbędzie się muzyczno-filmowe widowisko, dedykowane pamięci Hieronima Dekutowskiego „Zapory” oraz jego podkomendnych. Spektakl zaprezentują śpiewający aktorzy, wokaliści i muzycy zespołu wokalno-aktorskiego „Sonanto”. Wydarzenia pod honorowym patronatem prezydenta miasta Tarnobrzega i Starosty Powiatu Wyszkowskiego związane są z […]
Koncert „Zapora. Nigdy się nie poddam” to widowisko muzyczno-multimedialne opowiadające o życiu mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Organizatorem przedsięwzięcia był Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie oraz Filharmonia Krakowska. Miałem mały wkład w powstaniu projektu, ponieważ znalazłem się w gronie konsultantów historycznych przedstawienia. Tradycyjna premiera widowiska poświęconego mjr. Hieronimowi Dekutowskiemu „Zaporze” odbyła się 20 lutego 2023 r. w Filharmonii Krakowskiej. Dziewięć nowych pieśni ze słowami Jerzego Łysińskiego zaśpiewali […]
8 marca 2023 r. w Belwederze odbyła się uroczystość wręczenia not identyfikacyjnych rodzinom ofiar, które zginęły w wyniku działań terroru komunistycznego i zbrodni niemieckich. Ogłoszono nazwiska 20 osób, których szczątki zostały odnalezione i zidentyfikowane w ramach działań Instytutu Pamięci Narodowej. Wśród przedstawionych znalazło się trzech Niezłomnych związanych z historią zgrupowania partyzanckiego „Zapory”. Podczas konferencji prasowej Instytut Pamięci Narodowej poinformował m.in. o zidentyfikowaniu szczątków trzech żołnierzy […]
Dnia 1 marca 2023 r. w budynku Ministerstwa Edukacji i Nauki odbyła się premiera książki „Kowboj. Jak nigdy się nie poddać. Historia Zbigniewa Matysiaka”, którą opracował Rafał Dobrowolski. Publikacja została wydana przez Polską Fundację Humanistyczną im. Wincentego Kadłubka. W głównej mierze jest to publikacja wspomnieniowa zawierająca spisane przez kilkanaście lat relację Zbigniewa Matysiaka „Kowboja” – żołnierza Armii Krajowej, a później członka oddziału Romana Dumy „Romana” […]
W listopadzie i grudniu 2022 roku Towarzystwo Gimnastyczne Sokół w Lublinie zorganizuje szereg szkoleń strzeleckich pod wspólną nazwą projektu „Bądź jak Kowboj”. Zwieńczeniem przedsięwzięcia będzie strzelecki memoriał ku pamięci Zbigniewa Matysiaka ps. „Kowboj” – żołnierza AK na terenie Lublina, a od 1945 r. członka zgrupowania partyzanckiego DSZ pod dowództwem mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Projekt „Bądź jak Kowboj” zakłada przeprowadzenie cyklu szkoleń z zakresu strzelectwa, pierwszej […]
![Hieronim Dekutowski „Zapora” (1918-1949) [PUBLIKACJA]](https://zaporczycy.com.pl/wp-content/uploads/2022/10/baner_zapora-300x250.jpg)
We wrześniu 2022 r. Instytut Pamięci Narodowej oddział w Lublinie wydał broszurę edukacyjną mojego autorstwa. Publikacja na kilkudziesięciu stronach przedstawia losy Hieronima Dekutowskiego „Zapory” – słynnego dowódcy antykomunistycznej partyzantki. Był dowódcą polowym podziemia nieustannie poszukiwanym przez oddziały NKWD i UB na Lubelszczyźnie. Podczas II wojny światowej, a także w pierwszych latach powojennych żołnierze dowodzeni przez „Zaporę” tworzyli niezwykle liczne i aktywne oddziały partyzanckie walczące na […]
![Szlakami walk oddziału partyzanckiego AK-WiN Hieronima Dekutowskiego „Zapory” 1944-1956 [PUBLIKACJA]](https://zaporczycy.com.pl/wp-content/uploads/2022/09/ikona_przewodnik-300x250.jpg)
W sobotę 24 września, w 104. rocznicę urodzin Hieronima Dekutowskiego „Zapory”, na Placu Zamkowym w Lublinie, pod pomnikiem poświęconym żołnierzom AK-WiN Zgrupowania mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory” poległym w walce z hitlerowskim i komunistycznym zniewoleniem w latach 1943-1955, odbyła się premierowa prezentacja trzeciego tomu przewodnika historyczno-turystycznego z serii „Śladami Bohaterów”, przygotowanego przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Lublinie, w którym tym razem trasy wiodą „Szlakami […]
Z ogromną radością i dumą informuję, że projekt Internetowej Encyklopedii „Zaporczyków” został doceniony przez Fundację im. Janusza Kurtyki! W ramach plebiscytu Przeszłość/Przyszłość 2022, portal znalazł się wśród elitarnego grona, które zostało nominowane do finałowej piątki w kategorii „Innowacyjne formy edukacji historycznej”. To niezwykłe wyróżnienie, biorąc pod uwagę, że konkurencja była bardzo silna – aż 43 zgłoszenia w tej kategorii! Zwycięzcą w tej kategorii okazał się […]
![Tadeusz Radwański „Kostek”. „Wyklęty” z Annopola [PUBLIKACJA]](https://zaporczycy.com.pl/wp-content/uploads/2021/12/kostek-300x250.jpg)
Prezentowana broszura mojego autorstwa przedstawia losy Tadeusza Radwańskiego ps. „Kostek”, żołnierza podziemia niepodległościowego z Annopola na Lubelszczyźnie. Działalność konspiracyjną rozpoczął w 1943 r. w strukturach 1 Pułku Legii Nadwiślańskiej Ziemi Lubelskiej NSZ pod dowództwem Leonarda Zub-Zdanowicza ps. „Ząb”. Po wkroczeniu Sowietów pozostał w konspiracji i kontynuował walkę z komunistycznym aparatem represji. Najpierw w oddziale NSZ Stanisława Młynarskiego ps. „Orzeł”, a później pod rozkazami Bolesława Świątka […]
12 stycznia 2021 roku zmarł kapitan Jan Jabłoniec „Fiat” – jeden z ostatnich żołnierzy oddziału Armii Krajowej pod dowództwem Zdzisława Brońskiego „Uskoka”. Do oddziału partyzanckiego należał w czasie okupacji niemieckiej, brał z nim udział w akcji „Burza”. Po wkroczeniu sowietów nie podjął dalszej aktywnej walki, chociaż stale współpracował ze swoim byłym dowódcą. Pełnił funkcję żołnierza placówki WiN, gdzie zajmował się wywiadem i sprawami gospodarczymi. Jan […]
Kurtka mundurowa noszona przez mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zaporę” została przekazana Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Niestety z powodu złego stanu potrzebne były działania konserwatorskie. Jak poinformowało Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL kurtka mundurowa „Zapory” już oficjalnie została wpisana w stan ewidencji eksponatów. Według mojej wiedzy kurtka została przekazana w 2019 roku. Niestety z powodu jej tragicznego […]
W niedzielę 23 sierpnia 2020 roku w Ratoszynie odbyły się uroczystości upamiętniające podporucznika Jerzego Stefańskiego „Cedura” – dowódcę jednego z patroli należących do Zgrupowania Oddziałów WiN mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Uroczystości rozpoczęły się od mszy świętej w kościele parafialnym w Ratoszynie. Mszę koncelebrowało trzech księży: proboszcz parafii pw. św. Macieja Apostoła i św. Katarzyny w Ratoszynie Józef Rychert, kapelan Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych ks. […]
W czerwcu 2020 roku Minister Obrony Narodowej awansował o jeden stopień ostatnich żyjących „Zaporczyków”. Awanse otrzymali: Jan Jabłoniec „Fiat”, Przemysław Kocoń „Alembik” oraz Marian Pawełczak „Morwa”. W dniu 5 czerwca 2020 roku na pułkownika został mianowany Marian Pawełczak „Morwa” – żołnierz Zgrupowania Oddziałów AK-WiN mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”, który należał do bezpośredniej ochrony komendanta. Na stopień kapitana awansowano Jana Jałońca „Fiata”, który należał do oddziału […]
31 maja 2020 roku zmarł Zygmunt Witek „Mewa” – członek Batalionów Chłopskich, a później żołnierz Armii Krajowej. Wiosną 1945 roku dołączył do Zgrupowania Oddziałów Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj pod dowództwem Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. W konspiracji działał do 1947 roku, a później był miejscowym działaczem społecznym i wieloletnim prezesem OSP w Urzędowie.
W nocy z 10 na 11 maja 2020 roku zmarł Maksymilian Mieczysław Jarosz „Mirski” – żołnierz Armii Krajowej, a później WiN w oddziale Antoniego Kopaczewskiego „Lwa” ze Zgrupowania „Zapory”. Odznaczony medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Maksymilian Mieczysław Jarosz urodził się 15 lipca 1925 roku w Piaskach na Lubelszczyźnie, w wielodzietnej rodzinie Ignacego i Anny z domu Kowalskiej. Miał siedmioro rodzeństwa. Do wybuchu II wojny światowej […]
Nad ranem 22 września 1946 roku nad Świnkami rozległy się kanonady strzałów z karabinów maszynowych i broni osobistej. Odpoczywający, po zakończonym dzień wcześniej dwumiesięcznym rajdzie po Rzeszowszczyźnie, partyzanci ze Zgrupowania Oddziałów WiN mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory” zostali zaatakowani przez grupę pościgową UB-KBW z Niska. Zaskoczeni i przygwożdżeni ogniem „Zaporczycy” podjęli walkę, podczas której uniknęli okrążenia i odskoczyli od nieprzyjaciela. Trwała ona niespełna pół godziny, ale […]
17 czerwca 2019 roku Instytut Pamięci Narodowej wręczył noty identyfikacyjne rodzinom ofiar reżimu komunistycznego i zbrodni dokonanych przez UPA, których szczątki zostały odnalezione i zidentyfikowane przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN. Podczas konferencji zostały ujawnione nazwiska 24 osób, w tym Stanisława Kuchciewicza „Wiktora”.
![VII Rajd „Zapory” [Fotogaleria]](https://zaporczycy.com.pl/wp-content/uploads/2019/04/58704189_1134440480062919_1517188126341070848_n.jpg)
W dniach 27-28 kwietnia 2019 roku odbył się VII Rajd mjra cc. Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora”, którego głównym organizatorem jest Grupa Historyczna WP Zgrupowanie Radosław. Rajd rozpoczął się w sobotni poranek wyjściem pieszej kolumny z rynku w Bełżycach. Uczestnicy do pokonania mieli ok. 15-kilometrową trasę wiodącą przez Bełżyce – Krężnicę Okrągłą – Trzciniec – Adelinę – Chodel (zalew). Zdaniem organizatorów w pieszym rajdzie wzięło udział […]
Na cmentarzu komunalnym na Majdanku w Lublinie odbył się pogrzeb majora Mariana Chmielewskiego „Pomidor”. Był jednym z ostatnich podkomendnych Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Po II wojnie światowej skazany przez władze komunistyczne na 15 lat więzienia. Marian Chmielewski miał 90 lat. Pogrzeb odbył się z pełnym ceremoniałem wojskowym. Fot. Wojciech Kondrat
9 grudnia 2018 roku zmarł Marian Chmielewski „Pomidor” – żołnierz Zgrupowania Oddziałów DSZ-WiN mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Marian Chmielewski „Pomidor” urodziłsię 12 maja 1928 w Ożarowie k. Garbowa w rodzinie chłopskiej. Żołnierz patrolu Stanisława Jasińskiego „Żbika” wchodzącego w skład oddziału dyspozycyjnego Kedywu AK „Zapory”. Swoją działalność konspiracyjną kontynuował po wkroczeniu sowietów na Lubelszczyznę, w ramach działań samoobrony. Na początku 1945 roku powrócił do konspiracji w […]
Narodowy Banki Polski ogłosił, że 5 grudnia pojawi się moneta okolicznościowa o nominale 10 zł z wizerunkiem mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Zostanie ona wybita w srebrze (Ag.925). Będzie to już siódma moneta z serii „Żołnierze Wyklęci”. Kilka dni temu pojawiło się zarządzenie Prezesa NBP w sprawie ustalenia wzoru, próby i masy oraz wielkości monety z podobizną niezłomnego cichociemnego mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Według zawartych tam […]
16 listopada na wieczną wartę odszedł Ireneusz Bieniaszkiewicz „Bey” – żołnierz patrolu dywersyjnego pod dowództwem Januarego Ruscha „Kordiana”. Patrol ten wchodził w skład oddziału dyspozycyjnego lubelskiego Kedywu AK, którym dowodzili cichociemni: Jan Poznański „Ewa”, później Stanisław Jagielski „Siapek” oraz Hieronim Dekutowski „Zapora”. Po wkroczeniu sowietów „Bey” został aresztowany przez NKWD i wywieziony do sowieckiego łagru w Banarowiczach. Ireneusz Bieniaszkiewicz urodził się 15 listopada 1925 roku […]
11 października 2018 roku na cmentarzu przy ul. Unickiej w Lublinie pochowano Piotra Zwolaka „Juniora” – jednego z ostatnich żołnierzy Zgrupowania Oddziałów mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Piotr Zwolak urodził się 15 czerwca 1928 roku w Janowie Lubelskim. Działalność konspiracyjną rozpoczął w placówce AK w miejscowości Obrówka k. Janowa, podległej oddziałowi NOW-AK Franciszka Przysiężniaka „Ojca Jana”. Przyjął pseudonim „Junior”. Po wkroczeniu na teren Lubelszczyzny wojsk sowieckich […]
Z wielkim smutkiem informujemy, że 8 października 2018 roku odszedł na „wieczną wartę” mjr Jerzy Krupa „Burza” – żołnierz Armii Krajowej, członek podziemia antykomunistycznego, żołnierz oddziału „Zapory” i Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, członek „Armii Kresów”, działacz KPN i NSZZ „Solidarność”. >>> Zobacz także biogram <<< Msza święta pogrzebowa odbędzie się w czwartek o godz. 15:00 w kościele pw. św. Jadwigi w Dębicy. Po nabożeństwie odbędą […]
19 września 2018 roku na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie pochowano ppłk. Zbigniewa Matysiaka „Cowboja” – jednego z ostatnich żołnierzy Zgrupowania Oddziałów mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Zbigniew Matysiak urodził się 26 marca 1926 r. w Lublinie. W czasie okupacji należał do tajnej sekcji bokserskiej, prowadzonej przez Stanisława Zalewskiego, a od 1943 roku był członkiem lubelskiej młodzieżowej grupy konspiracyjnej. W marcu 1944 roku złożył przysięgę […]
21 kwietnia odbyła się szósta edycja rajdu mjra cc. Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora”, organizowanego przez Grupę Rekonstrukcji Historycznej „Zgrupowanie Radosław”. Rajd, jak co roku, rozpoczął się o godzinie 9 na rynku w Bełżycach, gdzie po oficjalnych przemówieniach i jego rozpoczęciu przez organizatorów uczestnicy wyruszyli w stronę miejscowego cmentarza. Na miejscu została odmówiona modlitwa oraz złożono symboliczne kwiaty na grobach poległych „Zaporczyków”. Ho norowym uczestnikiem marszu […]
Wszelkie materiały przedstawione na stronie „Internetowa Encyklopedia Zaporczyków” w obrębie domeny: www.zaporczycy.com.pl są objęte prawem autorskim i podlegają ochronie na mocy „Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych” z dnia 4 lutego 1994 r. (tekst ujednolicony: Dz.U. 2019 poz. 1231).
Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części i publikacja w jakiejkolwiek formie (również elektronicznej) do celów komercyjnych i prywatnych, bez zgody autora serwisu jest zabroniona. Część zdjęć zamieszczonych na stronie należy do prywatnych zbiorów, w związku z ich wykorzystaniem w celach prywatnych należy poinformować autora. Wykorzystanie komercyjne zabronione.