Krężnica Okrągła – 24.05.1944 r.

Krężnica Okrągła – 24.05.1944 r.

Na początku 1944 roku Hieronim Dekutowski „Zapora” został przydzielony na dowódcę oddziału dyspozycyjnego lubelskiego Kedywu. W momencie objęcia przez niego dowództwa oddział złożony był z dziewięciu patroli, które cechowały się dużą samodzielnością i stanowiły odrębne jednostki dywersyjne, przy zachowaniu cech jednostek garnizonowych. Na wiosnę 1944 roku „Zapora” wykorzystując przeobrażenia zachodzące w strukturach Armii Krajowej (m.in. likwidacja Kedywu, przygotowania do planu „Burza”) postanowił zreorganizować podległe mu […]

Czytaj więcej

Kożuchówka – 17.07.1944 r.

Kożuchówka – 17.07.1944 r.

Oddział Partyzancki Hieronima Dekutowskiego „Zapory” operował na rozległym terenie. Obejmował on zachodnie rejony obwodu lubelskiego i południową część inspektoratu rejonowego Puławy. Najczęściej przebywał w okolicach Chodla, Godowa, Bełżyc i Opola Lubelskiego, gdzie wykonywał najwięcej akcji bojowych. Lato 1944 roku zwiastowało Lubelszczyźnie coraz bliższe przybycie na ten teren oddziałów Armii Czerwonej. W związku z tym Komenda Okręgu Armii Krajowej coraz bardziej przygotowywała się do rozpoczęcia planu […]

Czytaj więcej

Wólka Kępska – 7.02.1945 r.

Wólka Kępska – 7.02.1945 r.

Początek 1945 roku dla żołnierzy Armii Krajowej na Lubelszczyźnie wyglądał bardzo podobnie. Większość ukrywała się przed sowietami w obawie przed wywózką na Sybir. Jednak sytuacja miała się zmienić na początku lutego 1945 roku, kiedy doszło do pierwszej walki „Zaporczyków” najpierw z aparatem resortu bezpieczeństwa, a później z sowietami. Wydarzenia te zapoczątkowały rozpoczęcie powstania antykomunistycznego w całym województwie lubelskim. Chodel – przyczynek do walki Bezpośrednim powodem […]

Czytaj więcej

Kluczkowice – 6.06.1945 r.

Kluczkowice – 6.06.1945 r.

Na początku czerwca 1945 roku Hieronim Dekutowski „Zapora” wraz ze swoimi ludźmi wyruszył w Zamojskie, gdzie spotkał się ze swoim dowódcą z czasów okupacji niemieckiej – Tadeuszem Kuncewiczem „Podkową”. Po spotkaniu i ustaleniu dalszego planu działania oraz współpracy „Zapora” oddelegował kilkunastu żołnierzy Stefana Szarskiego „Jagody” i Jerzego Pawełczaka „Jura” do Janowa Lubelskiego w celu zdobycia samochodów ciężarowych. „Zapora” wykorzystując cztery zdobyczne samochody postanowił zorganizować motorowy […]

Czytaj więcej

Bęczyn – 12.07.1945 r.

Bęczyn – 12.07.1945 r.

Wieczorem 11 lipca 1945 roku Hieronim Dekutowski „Zapora” wraz z plutonem liczącym dwunastu żołnierzy postanowił zatrzymać się na swojej stałej kwaterze we wsi Bęczyn, leżącej w gminie Urzędów (pow. kraśnicki). Ulubionym miejscem noclegu oddziału była gajówka Stanisława Gazarkiewicza położona pod koniec wsi (patrząc na mapie od strony Urzędowa), tuż przy skraju lasu. Oprócz rodziny gajowego w gospodarstwie mieszkała również „Gruba Bronka” – kochanka Stanisława. To […]

Czytaj więcej

Zawieprzyce-Radzic Stary – 3.07.1946 r.

Zawieprzyce-Radzic Stary – 3.07.1946 r.

W początku lipca 1946 roku, korzystając z ciszy operacyjnej jaka powstała w czasie trwania referendum ludowego, Hieronim Dekutowski „Zapora” postanowił odbyć odprawę ze Zdzisławem Brońskim „Uskokiem” oraz Stanisławem Łukasikiem „Rysiem”. Celem spotkania miała być wymiana terenów operacyjnych pomiędzy dwoma ostatnimi dowódcami. W nocy z 1 na 2 lipca cały oddział Stanisława Łukasika „Rysia” przekroczył rzekę Wieprz i znalazł się na terenie operacyjnym „Uskoka”. Tej samej nocy […]

Czytaj więcej

Ignasin – 8.09.1946 r.

Ignasin – 8.09.1946 r.

Jesienią 1945 roku w momencie powstania struktur organizacji Wolność i Niezawisłość dowództwo inspektoratu lubelskiego powierzyło Antoniemu Kopaczewskiemu „Lew” oraz jego najbliższym współpracownikom utworzenie małego oddziału zajmującego się redagowaniem, wydawaniem i kolportowaniem ulotek oraz biuletynu „Wolność i Niezawisłość”. Oddział „Lwa” operował głównie w rejonie gminy Fajsławice w powiecie krasnostawskim. W samej wsi Ignasin partyzanci posiadali dwie wypróbowane stałe kwatery: zabudowania samotnej wdowy Joanny Matraszek oraz gospodarstwo […]

Czytaj więcej

Świnki – 22.09.1946 r.

Świnki – 22.09.1946 r.

W lipcu 1946 roku major Hieronim Dekutowski „Zapora” ps. „Zapora” na czele oddziałów, podległych dowódcom Janowi Szaliłowowi „Renkowi”, Michałowi Szeremieckiemu „Misiowi” oraz Tadeuszowi Skraińskiemu „Jadzinkowi”[1] wyruszył na rajd po terenach Rzeszowszczyzny. Zgrupowanie dotarło aż do Przełęczy Dukielskiej, skąd na początku września 1946 roku „Zapora” podjął decyzję o powrocie na Lubelszczyznę. Podczas tego rajdu oddziały „Zapory” wielokrotnie odnosiły zwycięstwa w starciach z jednostkami Armii Czerwonej, Korpusu […]

Czytaj więcej

Moniaki – 24.09.1946 r.

Moniaki – 24.09.1946 r.

We wrześniu 1946 r. główne zgrupowanie oddziałów mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory” od kilku tygodni przebywało na Rzeszowszczyźnie prowadząc swój rajd aż po Przełęcz Dukielską. Pozostałe na Lubelszczyźnie oddziały partyzanckie nie prowadziły dużych akcji zaczepnych, co spowodowało, że nienękany atakami resort bezpieczeństwa rozpoczął silne działania skierowane przeciwko osobom wspierającym podziemie niepodległościowe. W teren wyjeżdżały specjalne grupy operacyjne złożone z funkcjonariuszy UB, MO oraz KBW, które na […]

Czytaj więcej

Albinów Mały – 17.01.1947 r.

Albinów Mały – 17.01.1947 r.

Hieronim Dekutowski „Zapora” tuż przed nadchodzącą zimą 1946-1947 roku podzielił swoje zgrupowanie WiN na mniejsze oddziały i wyznaczył im poszczególne tereny działania. Ponadto zgodnie z rozkazem komendy okręgu WiN polecił dowódcom pododdziałów zaniechać prowadzenia akcji zaczepnych i skoncentrować się wyłącznie do samoobrony i bezpiecznego przezimowania. Jesienią 1946 roku „Zapora” wraz z częścią swoich żołnierzy postanowił udać się na tereny Zamojszczyzny, gdzie po rozmowie z Inspektorem […]

Czytaj więcej

Zawieprzyce – 18.05.1947 r.

Zawieprzyce – 18.05.1947 r.

Po zakończonej przez komunistów drugiej amnestii w teren rzuconych zostało wiele grup operacyjnych, których głównym zadaniem było wytropienie a następnie rozbicie nadal ukrywających się grup partyzanckich. W dniach 17-18 maja 1947 roku do powiatu lubartowskiego w województwie lubelskim skierowane zostały trzy grupy operacyjne UBP-KBW, których celem było wytropienie Zdzisława Brońskiego „Uskoka” oraz jego nieujawnionych podkomendnych. Pierwsza grupa liczyła ok. 130 żołnierzy i funkcjonariuszy i była […]

Czytaj więcej