Błaszczak Władysław „Żbik”
Władysław Błaszczak urodził się 21 sierpnia 1921 roku w Palikijach w gminie Wojciechów, położonej w województwie lubelskim. W 1936 roku ukończył szkołę powszechną i ze względu na brak warunków finansowych nie podjął dalszej nauki. Pozostał na gospodarstwie rodzinnym i zajął się rolnictwem[1].
4 maja 1940 roku został aresztowany przez niemiecką żandarmerię w czasie przeprowadzonej pacyfikacji wsi Palikije, a następnie osadzony w więzieniu na lubelskim zamku. Na wolność wyszedł 19 lutego 1942 roku, lecz z obawy przed powtórnym aresztowaniem postanowił ukryć się w Motyczu, gdzie wstąpił do Armii Krajowej.
Przysięgę złożył 1 maja przed por. Wacławem Rejmakiem „Ostoją” i przyjął pseudonim „Żbik”. Został przydzielony do miejscowej placówki, która od sierpnia 1943 roku została oddana pod dowództwo ppor. Kazimierza Mącika „Krzywdy” i włączona w skład Zgrupowania Dyspozycyjnego Kedywu Lublin. Patrol był mobilizowany do akcji tylko w 1943 roku. Przez cały czas miał charakter garnizonowy, nawet po podporządkowaniu do w struktury Kedywu[2].
Po wkroczeniu sowietów na Lubelszczyznę, zgodnie z dekretem PKWN, jego rocznik został powołany do formującej się 2. Armii ludowego Wojska Polskiego. W sierpniu 1944 roku został początkowo przydzielony do obozu przejściowego na Majdanku, a następnie do Lubartowa i Kijan.
W maju 1945 roku uwolniłem się od wojska Berlinga i aby nie dać się zniewolić, przystąpiłem do ROAK i WiN w placówce Palikije. Najpierw zostałem zastępcą, a w miesiąc później dowódca placówki w Palikijach, do której sierżant Władysław Tomaszewski „Lew” powołał dwunastu żołnierzy. […] Pluton ROAK placówki Palikije bezpośrednio podlegał por. Zygmuntowi Winiarczykowi „Szerszeniowi”, Mieczysławowi Ponieważ „Sokołowi” i Aleksandrowi Sochalskiemu „Duchowi” ze zgrupowania „Zapory”, zaś od czasów WiN podlegał pod bezpośrednie dowództwo „Zapory”. Placówka nasza brała udział we wszystkich akcjach, do których wezwali nas nasi dowódcy
–
– wspominał po latach „Żbik”[3].
Władysław Błaszczak „Żbik” funkcję dowódczą w placówce Palikije objął 24 czerwca 1945 roku po śmierci swojego bezpośredniego przełożonego Władysława Tomaszewskiego „Lwa”, który zginął w potyczce z UB pod Motyczem. Swoją funkcje sprawował do 2 października 1945 roku, tj. do momentu jego aresztowania. Po dwóch tygodniach śledztwa „Żbik” został postawiony przed procesem. Z wyroku Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 23 października 1945 roku został skazany na pięć lat więzienia (postawiono mu zarzut nielegalnego posiada broni). W wyniku amnestii został zwolniony 30 grudnia 1945 roku.
Nie cieszył się wolnością dość długo, bo już w styczniu 1946 roku do jego gospodarstwa przyjechała grupa funkcjonariuszy UB w celu ponownego aresztowania. Grupa ta nie zastała Błaszczaka, więc w akcie zemsty zdemolowała gospodarstwo. Wobec tych faktów Błaszczak postanowił powrócić do konspiracji i przyjął nowy pseudonim „Krakowiak”. Nawiązał kontakt z „Zaporą” i na jego rozkaz został wcielony do plutonu Aleksandra Sochalskiego „Ducha”.
Ujawniłem się w dniu 8 kwietnia 1947 roku (zaświadczenie nr 950/48 UB w Lublinie) i po tej czynności natychmiast wyjechałem na Ziemie Zachodnie, gdzie, po przyuczeniu do zawodu i ukończeniu kursu dla dyżurnych ruchu, w dniu 12 marca 1948 roku podjąłem pracę na stacji PKP Wrocław Główny. […] We Wrocławiu pracowałem do roku 1959. Potem wróciłem do Lublina i na stacji PKP Lublin pracowałem do emerytury, czyli do grudnia 1980 roku[4].
Władysław Błaszczak „Żbik”/„Krakowiak” zmarł w Lublinie w 1999 roku.
*Biogram powstał na podstawie relacji Władysława Błaszczaka z 22 lutego 1996 roku opublikowanej w książce Zaporczycy. Relacje. Tom IV, pod red. E. Kurek, Lublin 2011, s. 9-13.
Przypisy:
[1] E. Kurek, Zaporczycy w fotografii 1943-1963, Lublin 2009, s. 121.
[2] I. Caban, 8 pułku piechoty Legionów Armii Krajowej. Organizacja i działania bojowe, Warszawa 1994, s. 132.
[3] Relacja Władysława Błaszaka „Żbika”, [w:] książce Zaporczycy. Relacje. Tom IV, pod red. E. Kurek, Lublin 2011, s. 10-11.
[4] Ibidem, s. 12.