Henryk Barzycki urodził się 11 września 1921 roku we wsi Słotwiny koło Karczmisk (pow. Opole Lubelskie). Był synem rolników Władysława[1] i Zofii z domu Niezabitowskiej. Przed wojną ojciec Henryka oprócz prowadzenia gospodarstwa pracował jako organista oraz nauczyciel. Przez pewien okres pełnił również funkcję wójta gminy Karczmiska.

Henryk wraz z rodzeństwem był wychowywany w patriotycznym duchu, dlatego też podczas okupacji niemieckiej bardzo szybko rozpoczął działalność konspiracyjną, jako zaprzysiężony żołnierz ZWZ-AK.

Ireneusz Caban wymienia go jako żołnierza patrolu dywersyjnego Januarego Ruscha „Kordiana”, wchodzącego w skład oddziału partyzanckiego pod dowództwem Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. W tym okresie używał pseudonimu „Hiszpan”[2]. Ciężko w tym momencie odtworzyć jego szlak bojowy, jednak możemy się domyślać, że wziął udział w akcjach prowadzonych przez pluton „Kordiana”, w tym w bitwie z Niemcami pod Krężnicą Okrągłą oraz pod Kożuchówką.

Po rozwiązaniu oddziału w lipcu 1944 roku, „Hiszpan” powrócił do rodzinnego domu w Słotwinach w gminie Karczmiska. Po kilku miesiącach został wcielony do wojska. W momencie fali prześladowań byłych żołnierzy Armii Krajowej zdezerterował i ponownie przystąpił do działalności konspiracyjnej, tym razem w ramach Delegatury Sił Zbrojnych w zgrupowaniu oddziałów partyzanckich Mariana Bernaciaka „Orlika”.

Zgrupowanie jako zwarta formacja działało do lipca 1945 roku ponieważ wskutek olbrzymiego nasycenia terenu regularnym wojskiem i siłami bezpieczeństwa, „Orlik”  zmuszony był do zmiany taktyki. Podzielił swoje zgrupowanie na pojedyncze plutony i drużyny, które były zakonspirowane we wsiach i wspomagane przez terenowe struktury WiN. Umożliwiało to łatwą koncentrację zgrupowania i utrzymywanie stałej gotowości bojowej.

Według zeznań świadków przesłuchiwanych przez UB można wywnioskować, że Henryk Barzycki w stopniu porucznika pełnił funkcję dowódcy placówki DSZ-WiN w Kraczewicach koło Poniatowej. Posługiwał się wówczas pseudonimem „Bar”[3].

18 listopada 1945 roku oddział dywersyjny WiN postanowił odbić wiezionych przez resort kolegów z oddziału Mariana Bernaciaka „Orlika”. Na trasie Puławy-Opole Lubelskie we wsi Głusko Małe oddział dowodzony przez „Bara” zorganizował zasadzkę. Niestety z powodu przewagi liczebnej wroga śmiertelnie ranny został „Bar”. Śmierć poniósł również Zygmunt Myczkowski „Słoneczko” oraz drugi partyzant NN[4].

Ciało zabitego Henryka Barzyckiego „Hiszpana”/„Bara” zostało zabrane przez partyzantów, a następnie pochowane na cmentarzu w Kraczewicach.

Tekst powstał dzięki przekazaniu materiałów oraz wsparciu Anny Krzywickiej – siostrzenicy Henryka Barzyckiego „Hiszpana”/„Bara”

PRZYPISY:
[1] Władysław Barzycki urodził się 13 stycznia 1892 roku. W czasie okupacji niemieckiej otrzymywał kontakty z organizacją podziemną. Po wkroczeniu sowietów nie zaprzestał kontaktów konspiracyjnych, za co został aresztowany w 1945 roku. Po kilku miesiącach zwolniony z więzienia. Niestety 19 listopada 1948 roku resort bezpieczeństwa ponownie go aresztował. Tym razem za pomoc partyzantom z dawnego zgrupowania oddziałów „Orlika”. Zmarł podczas jednego z przesłuchań. Według oficjalnej wersji miał „zatruć się denaturatem”. Zob. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Kartoteka faktologiczna – AK-WiN Obw. Puławy, sygn. Lu 0220/107, Karta zagadnieniowa Barzyckiego Władysława.
[2] Ireneusz Caban, 8 pułk piechoty legionów Armii Krajowej. Organizacja i działania bojowe, Warszawa 1994, s. 145.
[3] AIPN, Kartoteka faktologiczna – AK-WiN Obw. Puławy, Karta zagadnieniowa Barzyckiego Henryka.
[4] Ibidem; R. Wnuk, Lubelski Okręg AK, DSZ i WiN 1944-1947, Warszawa 2000, s. 346.